Suriname & Nederland
In 1975 wordt Suriname – een voormalige kolonie van Nederland – onafhankelijk. Op 25 februari 1980 vindt er een staatsgreep plaats door 16 sergeanten, waaronder Desi Bouterse, die zich als leider ontpopt. In maart van dat jaar stellen de militairen een burgerregering aan onder leiding van de gematigde huisarts Henk Chin A Sen. Chin A Sen stapt begin 1982 weer op, omdat de militairen hun machtspositie niet willen opgeven. Kort daarna wordt de militair Hawker geëxecuteerd op beschuldiging van het willen plegen van een tegencoup. De spanningen in Suriname lopen op. Er vinden massale demonstraties plaats.
Decembermoorden
Op 8 december 1982 vinden de ‘decembermoorden’ plaats waarbij 15 prominente opposanten tegen het militaire bewind van Bouterse, in Fort Zeelandia worden gefolterd en vervolgens vermoord in aanwezigheid van – en met medewerking van – Bouterse zelf.
Nederland dat zich – tot dan toe – grotendeels afzijdig houdt, stopt de ontwikkelingssamenwerking met Suriname, maar onderneemt geen juridische stappen, ondanks dat één van de vermoorden in Suriname (Frank Wijngaarde) de Nederlandse nationaliteit heeft.
Vanaf dat moment is Desi Bouterse de onbetwiste leider (dictator) van Suriname.
Lees hier meer over de decembermoorden.
Aanslagen in Nederland
In Nederland begint in die tijd een hevige controverse onder (voormalige) Surinamers tussen voor- en tegenstanders van Bouterse, waarbij ook geweld wordt gebruikt. Chin A Sen is inmiddels naar Nederland gevlucht en voorzitter van de Bevrijdingsraad voor Suriname geworden. Paul Somohardjo – voorheen een bekend politicus in Suriname – behoort ook tot de Bevrijdingsraad. Op zijn broer is een aanslag gepleegd die nooit werd opgelost, maar waarvan de politie overtuigd is, dat die voor Paul Somohardjo zelf bedoeld is.
Op 3 december 1984 tijdens een televisieuitzending van Karel van de Graaf waarin hij Paul Somohardjo ontvangt, wordt de laatste fysiek aangevallen door een aanhanger van Bouterse, Evert Tjon (Unie van Volksdemocratie Suriname). Hierbij wordt geschoten. Een persoon raakt gewond.
Op 7 maart 1985 vindt de aanslag op de band in Rijswijk plaats, in hetzelfde pand als waar de Bevrijdingsraad voor Suriname huist. Al snel is duidelijk dat de aanslag niet bedoeld is voor de band, maar zeer waarschijnlijk voor de Bevrijdingsraad van Suriname.
In 1987 krijgt Suriname een democratisch gekozen regering, maar de militairen onder leiding van bevelhebber Bouterse houden grote invloed.
In 2000 heeft Evert Tjon een boek geschreven “De onthullingen van Evert Tjon”. Hierin beweert hij dat de moordaanslag in Rijswijk in 1985 in opdracht van Desi Bouterse werd gepleegd. Doel van de aanslag was de Bevrijdingsraad voor Suriname. De aanslag zou bedoeld zijn als wraak voor de schiet- en vechtpartij van een jaar eerder in het programma van Van der Graaf waarbij Tjon beschoten werd. De aanslag zou zijn uitgevoerd door een moordcommando uit Paramaribo. Evert Tjon had zich, toen hij zijn boek schreef, van Bouterse afgekeerd. Inmiddels is hij overleden (2021).
Voor dit artikel is geput uit:
NRC 24-07-2010, Derk Walters & Hans Buddingh’